W 2014 roku przeprowadzona została pełna konserwacja inkunabułu Missale Warmiense - Mszału Warmińskiego, należącego do biskupa Łukasza Watzenrode (wuja Mikołaja Kopernika), który został wydrukowany w Strasbourgu w 1497 roku przez Fridericusa Dumbacha. Ta księga liturgiczna przechowywana jest w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum. Oprawę późnośredniowiecznego mszału tworzą drewniane okładziny (deseczki), powleczone białą, tłoczoną w ornamentalne wzory skórą, zdobioną mosiężnymi guzami i narożnikami oraz paskowymi zapinkami. Dwubarwny tekst mszału wydrukowany został na papierze czerpanym. Celem konserwacji było zatrzymanie destrukcji cennej księgi liturgicznej oraz odtworzenie jej wartości użytkowych i ekspozycyjnych. Naprawom poddana została przednia, oderwana okładzina oprawy oraz tylna - pęknięta i zdeformowana. Konserwacji poddana została także zabrudzona skóra oprawy oraz spatynowane mosiężne zapinki i narożnikowe okucia, odtworzony został grzbiet książki, usunięte zostały wszelkie zacieki i plamy z kart oraz uzupełnione i naprawione zostały występujące na kartach ubytki, rozdarcia i późniejsze, nieestetyczne reperacje.

Przyznana kwota dotacji: 10.870 zł

Opracowanie na podstawie Kosztorysu i programu prac konserwatorskich inkunabułu Missale Warmiense, Strasbourg, Fridericus Dumbach, 1497 r., z Biblioteki Seminarium Duchownego Hosianum w Olsztynie, oprac. Izabela Damulewicz, Konserwacja Dzieł Sztuki, Olsztyn 25.02.2014 r., a także dokumentacji fotograficznej powykonawczej.

Fot. ze zbiorów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum w Olsztynie.

Stan po konserwacji.

Ze zbiorów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum pochodzi także księgozbiór 112 starodruków z XVII wieku, z którego część została poddana profilaktyczno-zachowawczej konserwacji. W skład zbioru wchodzą księgi w oprawach skórzanych, zdobionych złoceniami oraz pergaminowych. Konserwacja starodruków, poprzedzona inwentaryzacją, ściśle wiązała się z przenoszeniem zbiorów do nowo wydzielonego magazynu. Z uwagi więc na silne zniszczenia mikrobiologiczne, występujące na kartach i oprawach ksiąg, niezwykle ważne było zdezynfekowanie zakażonych woluminów przed ich przeniesieniem w nowe miejsce. W ramach prac dokonano również czyszczenia oraz niezbędnych napraw zdeformowanych, pękniętych czy też przedartych opraw i kart. Naprawiono konstrukcje książek oraz zrekonstruowano ich wiązania. Powstrzymano także degradację skór opraw. Po zabiegach konserwatorskich niektóre woluminy, szczególnie te zniszczone, są przechowywanie w specjalnych pudłach ochronnych.

Przyznana kwota dotacji: 7.130 zł

Opracowanie na podstawie Programu i kosztorysu konserwacji profilaktyczno-zachowawczej zbioru starodruków z XVII w. z Biblioteki Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum w Olsztynie, oprac. Izabela Damulewicz, Konserwacja Dzieł Sztuki,Toruń, 01.03.2014 r., a także dokumentacji fotograficznej powykonawczej.

Fot. ze zbiorów Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum w Olsztynie.

Stan przed i po konserwacji.

W 2014 roku kontynuowana była, rozpoczęta rok wcześniej, konserwacja archiwaliów z zespołu „Temporalia, świecki zarząd biskupstwa, sprawy mieszane, dotyczące władz kościelnych i świeckich", które znajdują się w Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie. Konserwacji poddanych zostało kolejnych 14 woluminów z zespołu akt gospodarczych - rękopisów w postaci luźnych kart, a także oprawionych w oprawach skórzanych, pergaminowych - niemalowanych i malowanych na zielono i czerwono. Jeden z rękopisów ma oprawę wykonaną z pergaminowej karty rękopiśmiennej. Mocno zakurzone i zabrudzone woluminy posiadały wyraźnie zniszczone pergaminowe okładki, zdeformowane grzbiety oraz oderwane oprawy wskutek uszkodzenia szyć. Pod wpływem zmian warunków wilgotnościowych pergamin popękał i odkształcił, a w miejscach zgięć powstały jego ubytki. Archiwalia bez opraw posiadały uszkodzenia i ubytki kart oraz były szczególnie porażone przez drobnoustroje. Zatrzymanie biologicznej destrukcji zbioru było priorytetowym działaniem konserwatorskim. W pierwszym etapie prac przeprowadzona została inwentaryzacja zbioru, dokonano odkurzenia i niezbędnego oczyszczenia oraz dezynfekcji zbioru. Wybrane woluminy zostały poddane zabiegom konserwatorskim, polegającym na strukturalnym wzmocnieniu skór opraw i ich miejscowych naprawach poprzez uzupełnienie ubytków. Naprawom podlegały również rozluźnione i zdeformowane konstrukcje i kształty ksiąg. Poszczególne karty rękopisów zostały oczyszczone, wzmocnione przez podklejenie, a ubytki uzupełnione. Karty szczególnie zdeformowane poddano prostowaniu przez prasowanie. Po konserwacji wszystkie woluminy są bezpiecznie przechowywane w ochronnych pudłach, futerałach lub teczkach.

Przyznana kwota dotacji: 12.000 zł

Opracowanie na podstawie Programu i kosztorysu konserwacji 14 jednostek archiwalnych z zespołu akt „Temporalia, świecki zarząd biskupstwa, sprawy mieszane, dotyczące władz kościelnych z świeckich” z Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie”, oprac. Izabela Damulewicz, Konserwacja Dziel Sztuki, Olsztyn, 20.02.2014 r., a także Dokumentacji konserwatorskiej zbioru archiwaliów należących do archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie, oprac. Izabela Damulewicz, Konserwacja Dzieł Sztuki,Toruń 2014 r.

Fot. ze zbiorów Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie.

Stan przed i po konserwacji.