Konserwacja staromiejskich sgraffit

Duża, narożna kamienica ze staromiejskiej pierzei przyrynkowej doczekała się pierwszych prac konserwatorskich. Co ciekawe, konserwacji poddawane są elewacje powojennego budynku, pochodzącego z czasów odbudowy Starego Miasta w Olsztynie.

Dziś, z perspektywy pół wieku, należy docenić spójną koncepcję odbudowy, a zarazem przemyślaną i jednorodną kreację architektoniczną starówki. W ścisłym centrum powstał bowiem wartościowy pod względem artystycznym i naukowym zespół budowlany. Wartości odbudowanej zabudowie dodają też zróżnicowane dekoracje architektoniczne. W przeważającej części zostały one wykonane - w popularnej w latach 50. i 60. XX wieku – technice sgraffita. W tym też czasie analogicznymi pod względem techniki obrazami plastycznymi ozdobiono starówki głównych miast polskich (Warszawy, Gdańska, Lublina czy Poznania).

W przypadku Olsztyna zespół dzieł sgraffitowych jest nieco późniejszy (z lat 60. i 70. XX wieku) i należy do pierwszego, powojennego pokolenia miejscowych artystów plastyków. Wśród nich istniała nieformalna grupa pod nazwą "KOS", którą tworzyli: Eugeniusz Kochanowski, Henryk Oszczakiewicz oraz Maria Szymańska. Artyści ci w 1962 roku wykonywali pierwsze sgraffito na Starym Mieście, które ozdobiło fasadę dawnego kina "Awangarda". Twórcom tym towarzyszył też autor projektu tego sgraffita - Bolesław Wolski.

Ci sami też artyści w 1965 roku wykonali dekoracje na aktualnie remontowanym budynku przy Starym Mieście 29/32. Narożna zabudowa z kilkoma elewacjami została ozdobiona z jednej strony czysto geometrycznymi wzorami sgraffitowymi, z drugiej zaś – medalionami z portretowymi ujęciami zasłużonych dla miasta i regionu postaci historycznych. Dekoracje te komponują się z zabarwionymi w masie tynkami szlachetnymi, którymi pokryte są w całości powierzchnie elewacji budynku. Wyprawy tynkarskie mają dodatkowo dekoracyjną fakturę, którą nadaje gruby wypełniacz z białego kruszywa wapiennego.

Pierwsze prace rozpoczęły się od strony ul. Zamkowej i Okopowej. Powierzchnie elewacji zostały najpierw oczyszczone z zabrudzeń i nalotów. Po tych wstępnych zabiegach ocenie został poddany stan zachowania tynków. Na znacznej powierzchni znajdują się one w dość dobrym stanie. Na elewacji uwidoczniły się ponadto także ślady napraw, miejscowych ubytków oraz zarysowania i spękania wypraw. Spośród trzech sgraffit w najgorszym stanie zachowania pozostaje jeden medalion z wizerunkiem Jan Dantyszka. W gorszym stanie pozostaje również parter elewacji, który jest wtórnie pokryty trudną do usunięcia powłoką farby. Celem prac jest przede wszystkim wzmocnienie strukturalne dekoracji sgraffitowych oraz powojennych tynków szlachetnych, naprawa detali architektonicznych, wypełnienie spękań i uzupełnienie ubytków odpowiednio dobraną w kolorze masą tynkarską.

Na prace konserwatorsko-remontowe właściciele budynku przy Starym Mieście 29/32 uzyskali dotację miejską w wysokości 110.000 zł.