Logo
Rzeźby parkowe Balbiny Świtycz-Widackiej
Rzeźby parkowe Balbiny Świtycz-Widackiej - Park Podzamcze
W 2024 r., pomiędzy sierpniem a wrześniem, przeprowadzone zostały prace konserwatorskie trzech rzeźb usytuowanych w Parku Podzmacze w Olsztynie, autorstwa Balbiny Świtycz-Widackiej. Wykonanie prac możliwe było dzięki dofinasowaniu ze środków programu własnego Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. RZEŹBA W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ DLA NIEPODLEGŁEJ – 2024, pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Cykl rzeźb: „Wiosna”, „Amor na czatach” i „Ryba z dzieckiem”, został wykonany przez artystkę na zlecenie władz miejskich, w ramach urządzania parku miejskiego, otaczającego stare miasto w Olsztynie. W realistycznych dziełach figuratywnych odnajdujemy nawiązanie do rzeźby impresjonistycznej oraz do młodopolskiego symbolizmu. Wprowadzanie sztuki do przestrzeni publicznych było powszechnym zjawiskiem w latach 60-tych i 70-tych XX w. Postacie z mitologii, zwierzęta, elementy związane z lokalnym folklorem lub historią miasta, ozdabiały przestrzeń skwerów, parków czy ogrodów w całej Polsce.
1. „WIOSNA”
Rzeźba przedstawiająca alegorię wiosny jako młodej kobiety, w prawej dłoni niesie kwiaty. Postać w lekkim kontrapoście stoi na wysokim cokole w kształcie walca, z góry spoglądając na przechodniów. Do postaci pozowała artystce córka Karina (twarz) oraz jej koleżanka Irena (figura),
- czas powstania: 1966 r.
- materiał i technika: odlew betonowy
- wymiary: 450 cm, 70 cm, 70 cm
2. „AMOR NA CZATACH”
Rzeźba przedstawia postać z mitologii rzymskiej - boga miłości Amora. Przedstawiony został jako nagi, młody mężczyzna, uchwycony w momencie wyciągania strzały z kołczana, opierając na łuku lekko przechyloną głowę. Postać ustawiona została na prostopadłościennym cokole. Modelem pozującym do rzeźby był wnuk artystki – Kamil Solarski,
- czas powstania: 1968 r.
- materiał i technika: odlew betonowy
- wymiary: 270 cm, 80 cm, 80 cm
3. „RYBA Z DZIECKIEM”
Rzeźba „Ryba z dzieckiem” została zaprojektowana jako element fontanny, umieszczonej u podnóża zabytkowej willi przy ul. Zamkowej 5. Mieściła się tam niegdyś szkoła artystyczna, gdzie Balbina Świtycz-Widacka kształciła młodych adeptów sztuki. Rzeźba przedstawia kilkuletniego chłopca siedzącego na rybie. Założeniem autorki było, aby fontanna tworzyła staw leśny z umieszczonym pośrodku szczupakiem – królem mazurskich jezior. Z otwartego pyska ryby tryskała woda. Do postaci chłopca pozował artystce wnuk – Kamil Solarski.
- czas powstania: 1959 r.
- materiał i technika: odlew betonowy
- wymiary: 190 cm, 170 cm, 90 cm
Informacja o pracach przeprowadzonych przy rzeźbach
Na przestrzeni lat dzieła te wielokrotnie padały atakiem wandali, a ich elementy były malowane farbami w spray’u. Usytuowanie wśród zieleni i związana z tym wilgoć spowodowały, że rzeźby pokryte były porostami, glonami a nawet nawarstwieniami czarnych grzybów. Miejscowo widoczne były drobne spękania, a w przypadku rzeźby „Ryba z dzieckiem” znaczne ubytki w partii głowy dziecka. Ostatnio rzeźby były poddawane konserwacji w latach 2014-2015. Prace przeprowadzone w 2024 r. to przede wszystkim oczyszczenie powierzchni rzeźb i cokołów z nawarstwień brudów, porostów i farby, dezynfekcja, wzmocnienie strukturalne, wypełnienie drobnych spękań, scalenie kolorystyczne oraz zabezpieczenie powierzchni rzeźb i cokołów przed wilgocią.
Informacja o autorce rzeźb
Balbina Świtycz-Widacka (ur. 31.03.1901 Mohylewo – zm. 28.07.1972 Olsztyn) – rzeźbiarka, poetka, nauczycielka. W 1924 r. ukończyła gimnazjum w Brześciu nad Bugiem i podjęła studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, które ukończyła w 1929 r. Była uczennicą wybitnego rzeźbiarza Konstantego Laszczki. Po 1945 r. osiedliła się na Pomorzu. Kierowała referatem kultury w Wyrzysku, potem przeniosła się do Brodnicy. Krótki czas spędziła we Włocławku, potem w Giżycku. W 1954 r. zamieszkała w Olsztynie w miasteczku akademickim Kortowo, gdzie miała też swoją pracownię. W Olsztynie spędziła resztę życia, tworząc rzeźby i cykle portretów rzeźbiarskich m.in. "Zasłużeni dla Warmii i Mazur", "Naukowcy, artyści, politycy". Oprócz rzeźb w przestrzeni publicznej ponad 40 popiersi jej autorstwa znajduje się na terenie obecnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Olsztynie w Galerii rzeźby Balbiny Świtycz-Widackiej.
Zadanie pn. „Prace konserwatorskie „Konserwacja rzeźb parkowych autorstwa Balbiny Świtycz - Widackiej usytuowanych na terenie Parku Podzamcze w Olsztynie” dofinansowano ze środków programu własnego Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2024” pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wartość dofinansowania: 60 490,48 zł
Całkowity koszt inwestycji: 67 330,20 zł
Konserwacja rzeźb Balbiny Świtycz-Widackiej w Parku Podzamcze
"Amor na czatach"
Gmina Olsztyn otrzymała dofinansowanie z ze środków programu Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2024 (pochodzących z budżetu Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego).
Dofinansowane zostanie zadanie pn. „Konserwacja rzeźb parkowych autorstwa Balbiny Świtycz-Widackiej usytuowanych na terenie Parku Podzamcze w Olsztynie”.
Prace obejmować będą trzy rzeźby artystki – „Ryba z dzieckiem”, „Wiosna” i „Amor na czatach”.
Balbina Świtycz-Widacka urodziła się 31.03.1901 r. w Mohylewie (Polesie), zmarła 28.07.1972 r. w Olsztynie. W 1924 r. ukończyła gimnazjum w Brześciu nad Bugiem i podjęła studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, które ukończyła w 1929 r. Była uczennicą wybitnego rzeźbiarza Konstantego Laszczki. W 1954 r. zamieszkała w Olsztynie w miasteczku akademickim Kortowo, gdzie miała też swoją pracownię. W Olsztynie spędziła resztę życia, tworząc rzeźby i cykle portretów rzeźbiarskich. Oprócz rzeźb w przestrzeni publicznej ponad 40 popiersi jej autorstwa znajduje się na trenie obecnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Kortowie w Galerii rzeźby Balbiny Świtycz-Widackiej.
Odnowienie rzeźb będzie również okazją do popularyzacji jej dorobku artystycznego.
Całkowity koszt realizacji zadania 70 400,00 zł
Wysokość dofinansowania 63 300,00 zł
Środki własne 7 100,00 zł
link do strony Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku z wynikami konkursu
https://rzezba-oronsko.pl/niepodlegla/wyniki-naboru-programu-centrum-rzezby-polskiej-w-oronsku-pn-rzezba-w-przestrzeni-publicznej-dla-niepodleglej-2024/
Nabór wniosków o udzielenie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach z terenu Olsztyna.
Dotacje na prace przy zabytkach w 2024 r.
Właściciele obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w gminnej ewidencji zabytków mogą starać się o dofinansowanie obejmujące m.in.:
- wykonanie badań konserwatorskich lub architektonicznych;
- wykonanie dokumentacji konserwatorskiej;
- opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich;
- zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku;
- odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie
z uwzględnieniem charakterystycznej dla danego zabytku kolorystyki;
- odnowienie okien i drzwi,
- remont więźby dachowej i pokrycia dachowego,
- wykonanie izolacji przeciwwilgociowej.
Wnioski będą przyjmowane od 12 lutego do 15 marca 2024 roku. Kwota przeznaczona na dotacje w tym roku to 200 000 złotych.
Złożone wnioski zostaną najpierw sprawdzone pod względem formalnym. Następnie oceni je komisja kierując się kryteriami:
1) znaczenie historyczne, artystyczne lub naukowe zabytku dla Miasta Olsztyna,
2) stan zachowania zabytku,
3) wpływ planowanych prac na zachowanie i uczytelnienie wartości zabytku, jego części lub zespołu,
w którym się ten zabytek znajduje,
4) wpływ planowanych prac na poprawę wizerunku miasta lub części obszaru miasta oraz promocję lokalnego dziedzictwa kulturowego,
5) udział środków własnych wnioskodawcy lub środków otrzymanych od innych organów na realizację prac lub robót.
Ostateczną decyzję w zakresie dotowanych zadań i wysokości dotacji podejmuje Rada Miasta Olsztyna na wniosek Prezydenta Olsztyna.
W ubiegłym roku odnowiono m.in.:
- stolarkę okienną i drzwiową w budynku przy ul. Kopernika 9,
- stolarkę okienną w budynku przy ul. Pieniężnego 17/7,
- balustrady na klatce schodowej w budynku przy ul. Grunwaldzkiej 25,
- elewację frontową w budynku przy ul. Warmińskiej 2.
Link do ogłoszenia i pozostałych dokumentów:
Informacji w sprawie dotacji udziela Wydział Kultury i Ochrony Zabytków tel. 89 535 08 65, 89 527 31 11 w. 545, e-mail: mkz@olsztyn.eu.
Miejsce składania wniosków: Kancelaria Ogólna Urzędu Miasta Olsztyna, Pl. Jana Pawła II 1.
Wnioski można wysłać poczta na adres: Urząd Miasta Olsztyna, Wydział Kultury i Ochrony Zabytków, pl. Jana Pawła II 1, 10-101 Olsztyn
BAŁTYCKA ODYSEJA - Spotkanie podsumowujące realizację projektu
W dniu 25 maja 2023 r. Prezydent Olsztyna – Piotr Grzymowicz zaprasza na konferencję podsumowująca projekt nr PR/1/104/2018 „Bałtycka Odyseja – tworzenie wspólnego obszaru historycznego i kulturowego”. Realizacja projektu jest dofinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Spotkanie rozpocznie się o godzinie 11.30 w sali nr 219 w Ratuszu.
Dzięki działaniom w projekcie Gmina Olsztyn zrealizowała m.in.:
- projekt budowlany osady archeologicznej na terenie w Lasu Miejskiego,
- digitalizację przedmiotów wydobytych podczas wykopalisk archeologicznych na terenie starego miasta w Olsztynie (kafle, naczynia, kule armatnie, monety), które będzie można obejrzeć na stronie www.wirtualnemmuzeum.olsztyn.eu oraz zobaczyć wystawione w gablotach w budynku Ratusza,
- wizualizacje 3D: wizualizacja obejmująca część średniowiecznych budowli obronnych na terenie starego miasta (Brama Górna, przedbramie, rondela, fragmenty miejskich murów obronnych) oraz wizualizacja wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego na terenie Lasu Miejskiego.
O swoich działaniach w projekcie oraz osadzie Sędyty w Lesie Miejskim opowiedzą przedstawiciele Towarzystwa Naukowego „Pruthenia” z Olsztyna.
15 lat Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego
Komunikat prasowy Stowarzyszenia Europejski Szlak Gotyku Ceglanego
W tym roku Europejski Szlak Gotyku Ceglanego obchodzi swoje 15-lecie. Poprzez swoją działalność w ostatnich latach zdołał zainteresować gotykiem ceglanym wiele osób. To międzynarodowe stowarzyszenie jest znane w całym regionie Morza Bałtyckiego.
Stowarzyszenie zostało założone 26 września 2007 r. przez miasta uczestniczące w drugim etapie projektu pn. Europejski Szlak Gotyku Ceglanego (EuRoB), który współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej, Programu Interreg III Baltic Sea Region. Pojawienie się obu projektów o tej samej nazwie, poprzedziła inicjatywa „Drogi do gotyku ceglanego“ Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków (Deutsche Stiftung Denkmalschutz).
Dziś szlak liczy około 60 członków, wśród których znajdują się miasta, regiony, gminy i instytucje z Polski, Danii i Niemiec – oraz kilku sponsorów i partnerów kooperacyjnych, w tym setki ceglanych gotyckich budynków zlokalizowanych zarówno wokół Morza Bałtyckiego, jak i w miastach i wsiach położonych w głębi lądu z dala od wybrzeża.
Członkowie podejmują wspólne starania na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego gotyku ceglanego i popularyzowania go wśród szerokiej publiczności.
„Europejski Szlak Gotyku Ceglanego stanowi doskonały przykład przeobrażenia dofinansowanego projektu w samowystarczalne stowarzyszenie”, mówi Christoph Pienkoß, Prezes Zarządu stowarzyszenia. „Służy on, zbiorowo dla wszystkich jego członków, rozwojowi turystyki kulturowej, która trwa od lat: ludzie coraz częściej interesują się tym, co warto zobaczyć ‘na swoim podwórku’. Krótkie urlopy, kultura, muzyka, kulinarne przysmaki, marynistyka, turystyka aktywna – fantastyczne budowle gotyku ceglanego doskonale wpisują się w tę listę wakacyjnych trendów. Naszym celem jest również podniesienie świadomości ludzi
na temat niezwykłego i imponującego dziedzictwa kulturowego gotyku ceglanego w miastach i na obszarach krajobrazowych objętych siecią.”
Za to zaangażowanie – nadzwyczajne osiągnięcia w dziedzinie ochrony zabytków i turystyki – już w 2010 roku stowarzyszenie zostało nagrodzone złotym medalem na wiodących europejskich targach ochrony zabytków „denkmal” w Lipsku. W 2012 roku sieć otrzymała nagrodę specjalną jury Europa Nostra – europejskiej federacji stowarzyszeń na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego Europy.
Kilka kooperacyjnych projektów i oferta dla grup zwiedzających służą przekazaniu stylu architektonicznego i jego historycznego kontekstu. W każdą trzecią sobotę czerwca w całej Europie odbywa się Dzień Gotyku Ceglanego, koordynowany przez Europejski Szlak Gotyku Ceglanego. Ze stowarzyszeniem współpracują dwie aktywne grupy robocze na temat cegły/nauki i marketingu/turystyki. W tym roku po raz pierwszy pojawiła się oferta dla dzieci, tj. spektakl „Gotyczek”, który w zabawny sposób przekazuje podstawową wiedzę o gotyku ceglanym.
Osoby pragnące wesprzeć pracę stowarzyszenia non-profit Europejski Szlak Gotyku Ceglanego na rzecz dziedzictwa kulturowego gotyku ceglanego zachęcamy do pozostania członkiem wspierającym stowarzyszenia – jako osoba prywatna, firma lub stowarzyszenie. Bezpłatnie zamówić można przewodnik turystyczny po gotyku ceglanym, dostępny w kilku językach.
Kontakt:
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego / Europäische Route der Backsteingotik e. V.
tel. +49 30 206132555
info@eurob.org
www.eurob.org // www.facebook.com/backsteingotik // www.instagram.com/brick_gothic
Olsztyńska secesja w obiektywie
Indywidualizm i oryginalność formy to podstawowy znak rozpoznawczy architektury secesyjnej, reprezentatywnej również dla zabytkowego zespołu śródmiejskiej zabudowy Olsztyna.
Charakterystyczne cechy tego stylu możemy podziwiać na wystawie fotograficznej, ukazującej urok i kunszt secesyjnych detali architektonicznych, przygotowanej przez Koło Miłośników Fotografii Akademii Trzeciego Wieku przy Miejskim Ośrodku Kultury w Olsztynie. Wystawa prezentowana jest w Galerii Stary Ratusz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie (ul. Stare Miasto 33), a składają się na nią tablice, ukazujące urodę olsztyńskiej secesji.
Prace nad przygotowaniem wystawy trwały 2 lata, przypadające głównie na okres pandemii, a znalazły się na niej fotografie autorstwa 16 członków Koła: Mariana Baranowskiego, Wiesławy Filipek,
Jana Filipka, Eugeniusza Gajlewicza, Marka Hasso-Agopsowicza, Zofii Jastrzębskiej, Elżbiety Karnacewicz, Zofii Karzel, Joanny Klikowicz, Elżbiety Konopackiej-Romanowskiej, Teresy Kowalskiej-Wojniusz, Barbary Kuczmarskiej, Małgorzaty Kumkowskiej, Haliny Umińskiej, Tadeusza Więckowskiego i Zofii Zarzyckiej.
W przygotowaniu wystawy wsparcia merytorycznego seniorom udzieliła Monika Sadowska z Biura Wystaw Artystycznych, natomiast technicznego – Jakub Bertrand.
Dotacje na prace konserwatorskie, restauratorskie, roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków oraz ujętych w gminnej ewidencji zabytków
Od 25 stycznia 2022 r. do 28 lutego 2022 r. można składać wnioski o udzielenie dotacji na prace konserwatorskie i remontowe przy zabytkach zarówno tych wpisanych do rejestru zabytków jak i tych ujętych w gminnej ewidencji zabytków.
Dotacje 2018 – nabór wniosków
Od 15 stycznia do 16 lutego 2018 roku trwać będzie nabór wniosków o udzielenie dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków miasta Olsztyna.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami w gminnej ewidencji zabytków są ujęte:
1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru;
2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;
3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
W gminnej ewidencji zabytków miasta Olsztyna (GEZ) znajdują się 432 obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz 1210 obiektów niewpisanych do rejestru zabytków.
Zmiany w zasadach finansowania przez samorządy remontów przy zabytkach wynikają z nowelizacji ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Podstawą przyznawania dotacji olsztyńskim zabytkom od 2018 roku jest nowa Uchwała Nr XLII/776/17 Rady Miasta Olsztyna z dnia 29 listopada 2017 roku w sprawie określenia zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków, usytuowanym na terenie miasta Olsztyna.
Dotacja będzie mogła być udzielona na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku, które będą wykonane w roku złożenia wniosku – w wysokości do 100 % nakładów koniecznych na:
1. sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich;
2. przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych;
3. wykonanie dokumentacji konserwatorskiej;
4. opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich;
5. wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego;
6. sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz;
7. zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku;
8. stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku;
9. odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki;
10. odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza
50 % oryginalnej substancji tej przynależności;
11. odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych;
12. modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności;
13. wykonanie izolacji przeciwwilgociowej;
14. uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych;
15. działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu;
16. zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7 – 15;
17. zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej.
Wnioski należy składać na formularzu, który stanowi załącznik do Zarządzenia Nr 18 Prezydenta Olsztyna z dnia 8 stycznia 2018 r. Zarządzenie określa także wszystkie wymagane załączniki do wniosku oraz kryteria oceny wniosków o udzielenie dotacji.
Powróć do archiwum
