"Zachować - zmienić - zburzyć. Losy pomników w czasach przemian" - konferencja naukowa

25 października w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie odbędzie się konferencja naukowa pn. "Zachować - zmienić - zburzyć. Losy pomników w czasach przemian".

Organizacja konferencji stanowi zadanie publiczne, realizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Warmii i Mazur w ramach otwartego konkursu ofert dla organizacji pozarządowych z zakresu ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. Zadanie to uzyskało dofinansowanie z budżetu miasta.

Tematyka konferencji jest związana z problematyką niechcianych pomników, powstałych w okresie PRL-u i upamiętniających wydarzenia z socjalistycznego okresu historii Polski. Głównym punktem odniesienia w konferencji będzie olsztyński Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej, autorstwa Xawerego Dunikowskiego, odsłonięty w lutym 1954 roku jako Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej. Czy obecnie w czasach wielu przemian wymowa ideowa takich pomników może wpłynąć na ich ocenę jako dzieł artystycznych, a w konsekwencji na dalsze ich losy? Usunąć czy pozostawić kłopotliwą spuściznę? Ten problem będzie szeroko omawianym na konferencji zagadnieniem, analizowanym zwłaszcza w kontekście olsztyńskiego monumentu, który był elementem komunistycznej propagandy, a dziś jest zabytkiem wpisanym do rejestru i wokół którego toczy się od wielu lat spór o zasadność jego istnienia w przestrzeni publicznej. W konferencji wezmą udział eksperci, historycy sztuki i badacze sztuki współczesnej, którzy wymienią się poglądami i doświadczeniami naukowymi.

Konferencja przebiegać będzie w trzech panelach tematycznych. Po każdym z nich będzie okazja do dyskusji.

PROGRAM KONFERENCJI

PANEL I – Pomnik i jego kontekst. Wokół pomników w socjalistycznej Polsce.

Moderator: prof. dr hab. Piotr Juszkiewicz (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

9.00 –  prof. dr hab. Anna Kutaj-Markowska (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Wrocławski)

            Między kulturami. Wrocław po 1945

9.30 –  dr hab. Jacek Friedrich (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet Gdański)

            Miasto szuka tożsamości. Gdańsk po 1945

10.00 – dr hab. Jan Stanisław Wojciechowski (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie)

             Od adoracji do dewastacji. Estetyka i polityka w stosunkach międzynarodowych.

             Przykład nagrodzonego projektu Pomnika Smoleńskiego.

10.30 – Dyskusja

11.00 – Przerwa kawowa

PANEL II – Dunikowski i jego narracje pomnikowe – Olsztyn

Moderator: dr Ewa Gładkowska (Wydział Sztuki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)

11.30 – Agnieszka Tarasiuk (Królikarnia, Muzeum Narodowe w Warszawie)

             Pomnik Olsztyński w kontekście życiorysu i twórczości Xawerego Dunikowskiego

12.00 – Andrzej Rzempołuch (Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie)

             Dunikowskiego Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej w Olsztynie

             Pomysł – budowa – akceptacja? 1948-1954

12.20 – dr Małgorzata Gałęziowska (Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie)

             Pomnik i miejsce. Recepcja pomnika Dunikowskiego w Olsztynie

13.00 – Dyskusja

13.30 – Przerwa

PANEL III – Niechciane dziedzictwo. O pomnikach w nowych czasach

Moderator: prof. TUB dr hab. Rafał Makała (Uniwersytet Techniczny w Berlinie)

15.00 – Piotr Żuchowski (Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie)

             Usuwanie pomników w świetle prawa i praktyk instytucji konserwatorskich w Polsce

15.30 – dr hab. Waldemar Baraniewski (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie)

             O komunistycznych pomnikach w postkomunistycznych czasach

             (Przypadek Dunikowskiego i Szapocznikow)

16.00 – prof. dr hab. Tadeusz J. Żuchowski (Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. Adama    Mickiewicza w Poznaniu)

              Pomnik jako dzieło sztuki

16.30 – Dyskusja

17.00 – Zakończenie obrad

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych.