Renowacja na cmentarzu parafialnym św. Józefa

We wrześniu br. pracami konserwatorskimi i porządkowymi na zabytkowym cmentarzu parafialnym św. Józefa przy ul. Rataja objętych zostało pięć pojedynczych nagrobków oraz trzy niezidentyfikowane kwatery grobowe, najpewniej rodzinne, wraz z wydzielającymi je ogrodzeniami. Nagrobki były w mniejszym lub większym stopniu zniszczone, w części zapadnięte i przysłonięte warstwą ziemi oraz porośnięte mchami i porostami. Część z nich miała pionowe płyty inskrypcyjne, które były przewrócone. Niektóre opatrzone były szklanymi tabliczki z wygrawerowanymi inskrypcjami w języku niemieckim, zachowanymi fragmentarycznie, inne potłuczone luźno leżały na grobach. Zachowane obramienia grobów, wykonane głównie metodą odlewu ze sztucznego kamienia, posiadały spękania i ubytki formy.

W ramach działań porządkowych i renowacyjnych z wnętrz kwater została usunięta roślinność, a pojedynczo zachowane w nich już same tylko obramienia grobów zostały oczyszczone, zdezynfekowane i wypoziomowane. Metalowe ogrodzenia zostały oczyszczone z produktów korozji i wtórnych wymalowań oraz zabezpieczone antykorozyjnie, powyginane i wyłamane fragmenty – wyprostowane, a elementy poodcinane – połączone. Warto podkreślić, że dwie kwatery posiadają komplet zachowanych kutych przęseł ogrodzenia (jednak bez furtek). Jedno z ogrodzeń wyróżnia się szczególnie bogatą formą, uzyskaną za pomocą przenikających się kół, z wpisaną dekoracją z ceowników i esownic. Dodatkowe elementy ozdobne w postaci wielopłatkowych kwiatków, stylizowanych kielichów kwiatowych oraz kul posiadają pręty oraz słupki tego ogrodzenia. W pozostałych dwóch ogrodzeniach dominującym motywem zdobniczym są różnokształtne liście. Zabytkowe ogrodzenia kwater grobowych są dziś szczególnie wartościowe, stanowią bowiem przykład wysokiego kunsztu sztuki kowalskiej oraz różnorodnej stylistyki.

Spośród pojedynczych nagrobków, poddanych tegorocznej renowacji, cztery są imienne, a jeden pozostaje niezidentyfikowany. Nagrobkom tym, mającym postać lastrykowych lub kamiennych obramień, towarzyszą imienne tablice, a w dwóch przypadkach także metalowe krzyże o ażurowej formie. Nagrobki należą do rodziny Matenia i Hinz, Josefa Biermańskiego (1858-1917) oraz być może Anny Philipp (1817-1918) lub Franza Hanowskiego (1906-1917) czy też Theresi Fuhrmann (1846-1915). W przypadku tych ostatnich osób nie można tego stwierdzić z całą pewnością, gdyż tablice nie były trwale związane z nagrobkami. Potłuczone tablice z czarnego szkła zostały sklejone i ponownie osadzone w płycie nagrobka, a tym przemieszczonym przywrócono pierwotną lokalizację.

Prace na cmentarzu parafialnym św. Józefa były współfinansowane przez Gminę Olsztyn, prowadził je konserwator dzieł sztuki - Mirosław Cholewka.