Fasady kamienic wyglądają jak dawniej

Wyremontowano fasady kolejnych olsztyńskich kamienic. Z tegorocznej dotacji skorzystały Wspólnoty Mieszkaniowe budynków przy ul. 11 Listopada 12 i 13, ul. Ratuszowej 3, ul. Żeromskiego 38 i 41-41A oraz przy ul. Partyzantów 68. Celem wszystkich prac remontowych elewacji o charakterze konserwatorsko-restauratorskim i budowlanym było zachowanie i zabezpieczenie materii zabytkowej przed dalszym niszczeniem oraz ujawnienie estetycznej i historycznej wartości zabytków. Niektórym z prac towarzyszyły dodatkowo roboty izolacyjne, przeciwwilgociowe ścian fundamentowych.

Stojące w centrum miasta dwie kamienice czynszowe przy ul. 11 Listopada zostały wzniesione w l. 80. XIX w. w zwartej zabudowie zachodniej pierzei ulicy. Pierwotnie w parterze obu mieściły się piekarnie. Budynki są do siebie podobne stylistycznie, o wąskich, trójosiowych fasadach, z bogatym wystrojem architektonicznym o neorenesansowych formach. Niektóre detale zostały wręcz powtórzone, np. wolutowe konsolki z akantową dekoracją, podtrzymujące odpowiednio odcinki gzymsów nadokiennych (nr 12) oraz naczółki nad oknami (nr 11). Podobieństwo wystroju obu kamienic dotyczy również dekoracyjnego opracowania kondygnacji parteru. Odkryte w obu przypadkach podczas prac resztki oryginalnego boniowania były podstawą do jego rekonstrukcji. Dzięki wiernemu odtworzeniu brakującego boniowania fasady nabrały prawdziwie historycznego wyglądu. W przypadku elewacji frontowej kamienicy przy ul. 11 Listopada 12 ciekawostką jest – przeprowadzony najprawdopodobniej jeszcze w okresie przedwojennym – zabieg przesycenia całych powierzchni oryginalnych tynków naturalnym klejem glutynowym. Mogło to być celowe działanie zabezpieczające elewację (rodzaj impregnacji) lub przygotowanie pod nowe opracowanie malarskie. Zabieg ten spowodował także, że tynki, najprawdopodobniej pierwotnie niemalowane, nabrały żółtawego zabarwienia. W trakcie prac okazało się również, że tynki górnych kondygnacji były w większości w stanie do zachowania oraz strukturalnego wzmocnienia i jedynie miejscowo dokonano ich uzupełnienia nowymi wyprawami wapiennymi.

Konserwacji poddane zostały także fasady dwóch kamienic przy ul. Żeromskiego 38 i 41-41A, które powstały w l. 1900-1905. W przypadku budynku nr 38 pracami remontowymi objęta została również elewacja tylna oraz drzwi zewnętrzne w elewacji frontowej. Elewacje wraz z detalami architektonicznymi zostały oczyszczone z zabrudzeń i wtórnych nawarstwień. Znajdujące się w dobrym stanie pierwotne tynki zostały zachowane i wzmocnione, a następnie uzupełnione nowymi wyprawami o parametrach dostosowanych do oryginalnych. Prawie w całości udało się zachować wystrój architektoniczny, w tym boniowanie w parterze. Pracom konserwatorskim towarzyszyły niezbędne naprawy konstrukcji ścian murowanych, polegające na przeszyciu spękań, miejscowym przemurowaniu i uzupełnieniu spoinowania. Całość elewacji została ostatecznie pomalowana zgodnie z historyczną, zweryfikowaną w trakcie prac, kolorystyką, utrzymaną w tonacji ugrowej, nieznacznie rozjaśnionej na detalach architektonicznych. W elewacji wyróżniają się pomalowane na zielono drzwi.

W przypadku zabytkowej kamienicy przy ul. Żeromskiego nr 41-41A odsłonięte zostały na płaskich powierzchniach elewacji fragmenty oryginalnych tynków. Zawierały one gruby wypełniacz w postaci kolorowego żwiru i granitowych otoczaków, który nadawał powierzchni elewacji odpowiednią fakturę. Z fakturą tła kontrastowały opracowane na gładko detale architektoniczne oraz boniowane ryzality z klatkami schodowymi. I w związku z takim historycznym opracowaniem fasady starania konserwatorów koncentrowały się na rekonstrukcji zróżnicowanej faktury elewacji, którą uzyskano za pomocą drobnego tynku narzutowego. Do malowania użyto laserunkowych farb krzemoorganicznych odtwarzając efekt naturalnej kolorystyki tynków. Należy podkreślić, że pierwotnie monochromatyczną fasadę ożywiały ciemnozielone okna, wypełnione w dolnej części skrzydeł kolorowymi szybkami (pomarańczowymi i zielonymi). I tak wyglądającą niegdyś stolarkę warto przywrócić odrestaurowanej kamienicy.

O kamienicy przy ul. Ratuszowej 3