Stare księgi i królewskie listy w konserwacji

W 2017 roku Gmina Olsztyn dofinansuje trzy zadania w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadań publicznych z zakresu konserwacji starodruków i zespołów akt archiwalnych ze zbiorów historycznych, znajdujących się na terenie Olsztyna.

Dzięki zabiegom konserwatorskim uda się zatrzymać się procesy destrukcji kilku unikatowych ksiąg olsztyńskich i umożliwi ponowne korzystanie w celach naukowych lub ekspozycyjnych z tych niezwykle cennych źródeł historycznych. Wśród tegorocznych dzieł kultury piśmienniczej przeznaczonych do konserwacji znalazły się dwie szesnastowieczne księgi oraz zbiory listów Kapituły Warmińskiej z XVI-XVII wieku.

Do konserwacji został wytypowany stary druk "Ecclesiastica historia" bizantyńskiego autora Kallistusa Nicephorusa, żyjącego w latach 1256-1335. Dzieło to przechowywane jest w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej Hosianum w Olsztynie. Księga dotyczy historii Kościoła do czasu śmierci cesarza bizantyńskiego Fokasa w 610 roku. Została wydana w jednej z najlepszych oficyn szesnastowiecznej Europy - w drukarni Jana Oporina w Bazylei w 1560 roku. Oprawiona jest w oryginalną, białą skórę z tłoczeniami (mocno jednak wytartymi) i mosiężnymi okuciami (zachowanymi niekompletnie). Jest ona w stanie destrukcji w wyniku intensywnego porażenia mikrobiologicznego skóry, desek okładzin i papierowych kart. Bardzo zły stan zachowania dzieła powoduje konieczność przeprowadzenie pełnej konserwacji, a także rekonstrukcji brakujących lub silnie uszkodzonych elementów księgi (uzupełnienie ubytków kart, skóry na grzbiecie i okładkach, deski przedniej okładziny, a także odtworzenie szycia księgi).

Wysokość przyznanej dotacji: 14 000 zł.

"Kronika Polska, Litewska, Żmudzka i wszystkiej Rusi" autorstwa Macieja Stryjkowskiego, drukowana w Królewcu w 1582 roku w oficynie Jerzego Ostenbergera, obecnie w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur, to kolejne zadanie dotacyjne na konserwację starodruków. Jest to pierwsza drukowana historia Europy Wschodniej do 1581 roku z dziejami Polski, Litwy, Rusi i krajów sąsiednich, będąca połączeniem wcześniejszych rękopiśmiennych kronik m.in. Macieja Miechowity, Marcina Kromera, Marcina Bielskiego oraz Jana Długosza. Na marginesach kroniki Stryjkowskiego znajdują się rękopiśmienne zapiski atramentem. Kronika znajduje się w złym stanie zachowania, jest w skórzanej oprawie, wtórnie oklejonej papierem, posiada zacieki, zabrudzenia i uszkodzenia mechaniczne, jest też niekompletna (bez strony tytułowej i kilku kart wewnątrz).

Wysokość przyznanej dotacji: 15 000 zł.

Wytypowane przez Archiwum Archidiecezji Warmińskiej archiwalia do konserwacji to cztery zbiory rękopisów (księgi), zawierające między innymi niepublikowaną dotąd korespondencję Kapituły Warmińskiej z lat 1548-1700 z dworem królewskimi i królami Władysławem IV Wazą i Zygmuntem III Wazą, kanclerzami wielkimi koronnymi, podczaszymi koronnym, wojewodami, hetmanami koronnymi, urzędnikami w Prusach Książęcych oraz innymi kancelariami biskupimi, a także prymasowską w Gnieźnie. Część z tych listów zostało sporządzonych w języku polskim, na wielu z nich zachowały się różnego rodzaju pieczęcie (głównie opłatkowe, tuszowe, woskowe). Księgi te są bardzo zniszczone, posiadają uszkodzone i mocno zdegradowane oprawy (w skórę lub półskórek), rozdarte szycia, przedarte i uszkodzone brzegi kart. Zaplanowane zabiegi – w zależności od stanu zachowania poszczególnych archiwaliów – będą wykonywane z zakresu pełnej lub zachowawczej konserwacji.

Wysokość przyznanej dotacji: 11 000 zł.